Lost and Back: Beckmanns schokkende thuiskomstdrama

Lost and Back: Beckmanns schokkende thuiskomstdrama

Binnenkort wordt in Dresden een belangrijk werk uit de Duitse naoorlogse literatuur opgevoerd: ‘Outside the Door’ van Wolfgang Borchert. Het stuk gaat in première op 16 september 2025, de datum waarop dit artikel wordt geschreven, en zal daarmee nieuwe en oude generaties aanspreken. De voorstelling is niet alleen een eerbetoon aan Borchert, maar biedt ook gelegenheid om na te denken over de thema’s oorlog, verlies en sociaal isolement.

Het feit dat de auteur dit beklijvende werk in 1947 in slechts acht dagen verwerkte, toont de druk en emoties van die tijd. Hoofdpersoon Beckmann keert terug uit de oorlog en wordt geconfronteerd met een stapel gebroken stukken: zijn zoon is dood, zijn vrouw heeft zich tot een andere man gewend en zijn thuisland bestaat alleen uit ruïnes en een beklemmende stilte. Zo gemeld MDR over de uitdaging die Borchert in zijn stuk aansnijdt. Beckmann, die miljoenen teruggekeerde vluchtelingen vertegenwoordigt, strompelt zijn vernietigde realiteit binnen.

Een stuk vol emoties

'Outside the Door', of zoals het stuk internationaal bekend staat, 'The Man Outside', begint met een krachtige monoloog die de wanhoop en pijn van de hoofdpersoon illustreert. Bij de eerste uitvoering van het stuk op 13 februari 1947 op de Duitse radio en de live-première op 21 november 1947, een dag na Borcherts dood in de Hamburgse Kammerspiele, wordt duidelijk hoe sterk de naoorlogse samenleving op het werk reageerde. Wikipedia wijst erop dat Borchert het stuk publiceerde onder de ondertitel: “Een stuk dat niet in een theater wil worden opgevoerd en niet door een publiek wil worden gezien”, wat de tegenstrijdige gevoelens van de naoorlogse periode weerspiegelt.

Het werk bestaat uit vijf scènes die in één bedrijf worden gepresenteerd. Met een slim gebruik van expressionistische vormen en Brechtiaanse technieken, zoals het vervreemdingseffect, slaagt Borchert erin de kijker aan het denken te zetten. Beckmanns terugkeer gaat gepaard met een innerlijke monoloog die op meesterlijke wijze het gevoel van vervreemding en sociaal isolement overbrengt.

Maatschappelijke relevantie

De explosiviteit van het stuk blijkt ook vandaag de dag uit het onderzoek naar de naoorlogse samenleving en haar onvermogen om de verschrikkingen van de oorlog te verwerken. In de plot ontmoet Beckmann verschillende personages die hem helpen of confronteren. Daartoe behoort ook een kolonel die Beckmann verantwoordelijk houdt voor de dood van zijn kameraden. Deze interactieve elementen nodigen je uit om je eigen positie in vraag te stellen en om te gaan met de schaduwen uit het verleden.

De universele thema’s verlies en hopeloosheid die Borchert onderzoekt, maken ‘Outside the Door’ tot een tijdloos stuk dat vandaag de dag nog steeds relevant is. Met overtuigende en heldere dialogen, verrijkt met alledaagse en emotioneel geladen taal, zal het publiek zeker geboeid zijn.

De première in Dresden betekent een nieuw begin - niet alleen voor de stad, maar ook voor de terugkeerders die met hun eigen ervaringen moeten omgaan. Het valt nog te hopen dat het publiek bereid is te luisteren en de verhalen, waarvan sommige nog steeds ongehoord blijven, te verwerken.

‘Outside the Door’ blijkt een krachtig getuigenis te zijn van de menselijke ervaring van oorlog en vrede, die vandaag de dag nog steeds populair is en het denken stimuleert.